پژوهه مهدوی (کتاب)

«پژوهه مهدوى» اثر على‌اکبر مهدى‌پور به زبان فارسى، شامل مجموعه مباحث مهدویت بوده و بیشتر به این مسئله از نگاه فرق مختلف اسلامى پرداخته است. کتاب یکى از آثار مهم در زمینه مهدویت به شمار آمده و از ویژگى‌هاى آن، پرداختن به مباحث منجى‌گرایى در ادیان؛ از جمله اسلام، مسیحیت و یهودیت و دستاوردهاى حکومت امام زمان (عجل الله تعالی فرجه) است.

محتوای کتاب

بخش اول کتاب، بعد از بیان شرایط امام؛ از جمله عصمت، نصّ و افضلیت، ضرورت شناخت امام را یادآور شده و ضمن ارائه دلایل عقلى و نقلى بر آن، نقش امام در زدودن تاریکى‌ها را تبیین مى‌کند.

مؤلف در ادامه به توضیح واژه و اصطلاح «مهدى» و فرق آن با «هادى» پرداخته و بعد از بیان همسویى‌هاى بشارت به منجى موعود با روایات اسلامى در ادیان مختلف؛ از جمله مسیحیت، یهودیت، زرتشت و کتب مقدس هندوها، موعود باورى را در مذاهب مختلف اسلامى؛ مانند حنفیه، مالکیه، شافعیه و حنبلیه بررسى مى‌کند.

بخش دوم، در سه قسمت، به مسأله موعودباورى و مهدویت در میان فرقه‌هاى شیعى پرداخته است:

• الف) ویژگى‌هاى حضرت مهدى(ع) از دیدگاه شیعیان اثناعشرى، به طور فشرده و خلاصه، بیان شده است؛ از جمله: نسب ایشان، مادر بزرگوار، نحوه تولد و شاهدان عینى آن، غیبت صغرى، نواب اربعه و مدت سفارت آن‌ها، غیبت کبرى و راز بقا و طول عمر.
• ب) بعد از بیان بیوگرافى کامل اسماعیل فرزند امام صادق(ع)، موعودباورى در فرقه اسماعیلیه را بررسى کرده و برخى عقاید ایشان مورد نقد قرار گرفته است؛ از جمله: شش امامی بودن یا هفت امامى بودن، هفت ناطق، هفت دَور و قائم القیامه.
• ج) موعودبارورى در میان زیدیه را مورد تحقیق و بررسى قرار داده و به مسائلى؛ از قبیل سیماى زید در آیینه پیشوایانى مانند رسول اکرم(ص) و امیرالمؤمنین(ع)، خروج او از دیدگاه معصومان(ع)، اساتید و شاگردان وى، مهدویت از دیدگاه زیدیه، مدعیان مهدویت از ائمه زیدى، جعل حدیث براى اثبات مهدویت نفس زکیه و... پرداخته است.

از دیگر مباحث این بخش مى‌توان به شخصیت وجودى حضرت مهدى در منابع حدیثى شیعه و عامه، مجامع حدیثى اهل تسنن و تشیع، سیرى در متون حدیثى صدر اسلام در قرن اول و دوم و بررسى جایگاه افرادى چون سلیم بن قیس، سرگذشت اصول اربعمائه، سیماى موعود در اصول موجود همچون اصل زید زرّاد، درست بن ابى منصور، جعفر بن محمد بن شریح حضرمى و ابوسعید عباد عصفورى، احادیث غیبت در آثار برجاى مانده از دوران پیش از غیبت، نص صریح بر غیبت صغرى و غیبت کبرى از عهد رسالت تا عصر غیبت و کتابنامه غیبت پیش از وقوع آن اشاره کرد.

منابع

• ویکی نور